I. PODŁOŻE I IDEA WIODĄCA INNOWACJI

Przedszkole to ogródek,

w którym rosnące rośliny to dzieci,
a nauczyciel jest ogrodnikiem

dbającym i pielęgnującym ich rozwój

F. Froebel zakładał, że pierwsze doświadczenia edukacyjne dziecka wpływają na jego późniejszy rozwój i osiągnięcia. Dziecko jest nierozerwalną indywidualną całością, mającą swoje myśli, uczucia, swoją fizyczność i związki z innymi. Natomiast zadaniem dorosłego jest oddziaływanie wychowawcze poprzez właściwe organizowanie środowiska oraz stwarzanie warunków do poznawania otaczającego świata.

Inspiracją do opracowania niniejszej innowacji były warsztaty
pt. „Praktyczne zastosowanie pedagogiki froeblowskiej w edukacji przedszkolnej”.

Innowacja „Dary zabawy” stanowi odpowiedź na edukacyjne oczekiwania i zainteresowania dzieci. Tempo współczesnego życia, natłok informacji sprawia, że układ nerwowy dzieci jest przeciążony. Pedagogika F. Froebla w wyjątkowy sposób wycisza to przestymulowanie nadając szczególne znaczenie dziecięcym zabawom, które mają charakter twórczy, rozwijają kreatywność dzieci i wpływają pozytywnie na ich relacje społeczne. Niemiecki pedagog wychodzi naprzeciw naturalnym potrzebom dziecka: doświadczania, eksperymentowania i radosnego odkrywania otaczającego świata. Istotne jest by pozwolić dzieciom na samodzielność w tych działaniach. Rolą dorosłego będzie stwarzać warunki do swobodnego eksplorowania oraz zachęcać dziecko do podejmowania nowych zadań i samodzielnego wysiłku intelektualnego.

II. RODZAJ I ZAKRES INNOWACJI

Innowacja „Dary zabawy” opracowana została w oparciu o program
B. Bilewicz-Kuźni „Dar zabawy. Program wychowania przedszkolnego”. Jest to innowacją programowo-metodyczno-organizacyjną. Oznacza to, że praca będzie wymagała innej struktury sali oraz stosowania określonych metod i sposobów pracy.

Aktywność dzieci w ciągu dnia jest dzielona na zabawę swobodną oraz zabawę zorganizowaną, Zabawa swobodna będzie stanowiła zdecydowaną część dnia. Natomiast zabawy zorganizowane to będą przede wszystkim zajęcia dydaktyczne. Będą one organizowane w dwóch formach: zajęć w porannym kole oraz zabaw w kącikach.

Zajęcia w porannym kole to zajęcia realizowane z całą grupą. Mają na celu budowanie wiedzy dzieci i nabywanie przez nie kompetencji określonych
w podstawie programowej. Odbywają się codziennie po śniadaniu, czyli rozpoczynają dzień w przedszkolu. W tych zajęciach inicjatywę przejmuje nauczyciel, np. przekazuje określone wiadomości, prezentuje opowiadania, wiersze.

Zajęcia w kącikach odbywają się po zajęciach w porannym kole. Dzieci co tydzień dobierane są w grupy, które pracują razem codziennie w innym kąciku. Każdy zespół pracuje w niezmienionym składzie, przesuwając się w kolejnych dniach do kolejnych kącików. Praca w grupach odbywa się cztery dni w tygodniu, jeden dzień jest przeznaczony na dowolne działania nauczyciela, np. wycieczki, spacery, wyjścia, dzień zabawy. Nauczyciel planuje zadania na cały tydzień do kącików. Dzięki takiej organizacji pracy można lepiej indywidualizować zadania i obserwować dzieci. Nauczyciel przygotowuje niezbędne materiały do wykonania określonych zadań i instrukcje. Stroną aktywną w tej części zajęć są dzieci – poprzez swoje działania dochodzą do wiedzy, eksperymentują, badają, tworzą.

Praca dzieci w kącikach wymaga odpowiedniej aranżacji sali. Jedna z sal została już wyposażona. Pozostałe grupy biorące udział w innowacji mogą także bez ograniczeń korzystać z dostępnych materiałów.

W zakresie organizacji przestrzeni ważne jest wydzielenie następujących kącików:

1. kącik darów, w którym będą znajdowały się dary: freblowskie klocki, dary natury,
2. kącik twórczy, gdzie umieszczone zostaną materiały plastyczne, instrumenty, rekwizyty do zabaw w teatr i inne przedmioty związane z twórczością dzieci,
3. kącik badawczy z grami dydaktycznymi i materiałami edukacyjnymi, przyrządami i pojemnikami, przyrządami mierniczymi, różnymi sprzętami i urządzeniami (lupa, mikroskop, kompas, globus),
4. kącik gospodarczy, który ma charakter małej kuchni i ogródka, dlatego gromadzone tu są akcesoria ochronne i porządkowe (np. rękawiczki, szczotki, gąbki, fartuszki itd.), naczynia kuchenne
   i sztućce, przyprawy, narzędzia ogrodowe, rośliny zielone i zioła, zwierzęta.

Kąciki muszą być oddzielone od siebie, aby dzieci się nie rozpraszały i nie przeszkadzały sobie. W każdym kąciku znajduje się stolik i krzesła oraz wszelkie potrzebne materiały i pomoce.

Proponowane rozwiązania organizacyjne sprzyjają rozwojowi umiejętności współpracy w grupie, pełnienia odpowiedzialności za zadanie, słuchania siebie nawzajem i samodzielności. Dają także nauczycielowi możliwość efektywnego indywidualizowania pracy – jest to łatwiejsze w mniejszych grupach. Na zajęciach wg założeń tej innowacji unika się schematu „wszyscy robią to samo, w tym samym czasie, w ten sam sposób”.

W koncepcji F. Froebla istotny jest kontakt z naturą. Niemiecki pedagog podkreślał znaczenie zabawy na łonie natury, propagował ideę bycia blisko przyrody. Dlatego nieodłącznym elementem pracy wg jego założeń jest organizowanie dzieciom warunków do pielęgnowania roślin w ogródku, w sali, na balkonie. Praca w ogrodzie nauczy dzieci systematyczności, odpowiedzialności, współpracy we wspólnym dążeniu do celu. Oprócz prac
w ogródku Froebel zalecał spędzanie dużej ilości czasu poza salą przedszkolną. W miarę możliwości należy spędzać jeden dzień w tygodniu w plenerze – na zajęciach, wycieczkach, zabawie.

Innowacją zostają objęte dzieci z trzech oddziałów przedszkolnych
w wieku 3-6lat. Grupa czterolatków została wyposażona w zestaw darów, do których swobodny dostęp mają także pozostałe oddziały.

III. CELE INNOWACJI

Cele główne:

Stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych, stwarzania warunków do zabawy swobodnej, rozumianej jako wolnej od przymusu, kontroli  i kierowania; umożliwienia dzieciom swobodnego
i nieograniczonego korzystania z darów natury i darów Froebla. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości
i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej. Wzmacnianie współpracy przedszkola  ze środowiskiem rodzinnym i lokalnym

Cele szczegółowe:

• rozwijanie zdolności porozumiewania się za pomocą mowy i znaków
  w języku ojczystym,
• rozwijanie języka pod względem artykulacyjnym, gramatycznym
  i słownikowym, doskonalenie mowy wiązanej,
• poznawanie swoich możliwości i zainteresowań
• kształcenie twórczej ekspresji werbalnej,
• rozwijanie procesów poznawczych: zdolności porównywania, porządkowania, abstrahowania i uogólniania, pamięci w działaniu praktycznym i umyśle
• kształtowanie pojęć matematycznych ( figur geometrycznych, zbiory, liczby naturalnej, długości, objętości, czasu, ciężaru)
• rozwijanie myślenia operacyjnego,
• zaspokajanie potrzeb poznawczych u dziecka, rozbudzanie dyspozycji poznawczych, emocjonalnych i wyobraźni,
• wdrażanie do prowadzenia ukierunkowanej obserwacji,
• tworzenie warunków do samodzielnego poznawania rzeczywistości poprzez obserwowanie, eksperymentowanie, odkrywanie, działanie,
• wspieranie rozwoju wyobraźni i myślenia twórczego,
• stwarzanie warunków do przejawiania zaangażowania w zabawie
  i zadaniach
• rozbudzanie ekspresji twórczej w sferze werbalnej, plastycznej, ruchowej, muzycznej i twórczej,
• rozwijanie wyobraźni, wrażliwości, empatii poprzez przebywanie dzieci
  w świecie bajek, baśni i wchodzenie w role literackie będące wzorem wychowania i etyki
• zachęcanie do poznawania samego siebie ( mocnych i słabych stron),
• kształtowanie umiejętności współpracy i zgodnego współdziałania
  w grupie,
• rozwijanie umiejętności dostrzegania i akceptowania różnic między ludźmi,
• rozwijanie postawy opiekuńczej wobec wszystkiego co wymaga pomocy człowieka,
• rozwijanie postawy przywiązania do tradycji rodzinnych i narodowych,
• rozwijanie motoryki dużej i małej.

IV. SPODZIEWANE EFEKTY WPROWADZANIA INNOWACJI

Dziecko:

• przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach( wnioskowanie o wprowadzanych
  i obserwowanych zmianach)
• posługuje się określeniami  pozwalającymi opisać położenie przedmiotów w przestrzeni
• określa rodzaje ruchów ( np. toczy się, turla, spada, skacze) w toku zabaw z darami 1 – 3
• wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów, praca z darami 3-6
• poznaje  cechy jakościowych darów i innych przedmiotów dla porównania,
• jest sprawny fizycznie lub sprawny w miarę swoich możliwości
• wznosi konstrukcję z klocków i tworzy kompozycję z różnorodnych materiałów ( np. przyrodniczych)
• odgrywa role w zabawach  dramowych, posługuje się mową , mimiką, gestem, ruchem, rekwizytem
• uczestniczy w zajęciach ruchowych, zabawach , grach w ogrodzie przedszkolnym
• uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach
• dokonuje analizy danych, porównuje i wnioskuje
• przejawia gotowość zapamiętywania i odtwarzania wierszyków
• potrafi zbudować model kola, trójkąta, kwadratu, prostokąta, wielokąta, elipsy, oraz figur przestrzennych : sześcianu, walca, kuli, graniastosłupa, ostrosłupa, prostopadłościanu
• potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku
• prowadzi ogródek
• zna środowiska: park, łąką, rzeka, pole, las, nazywa  je i charakteryzuje
• posługuje się przyrządami badawczymi
• przejawia postawę dbałości o środowisko
• umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych
• bawi się samodzielnie stworzonymi zabawkami
• jest chętne do zabawy w zespole

V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW. ORGANIZACJA PRACY

W wieku przedszkolnym podstawową formą działalności dziecka jest zabawa F. Froebel podkreśla znaczenie aktywności zabawowej w procesie poznawania przez dziecko świata. Zabawa to najwyższy stopień rozwoju dziecka, rozwoju człowieka w tym czasie: jest to bowiem swoboda, aktywne ujawnienie wnętrza. Zabawa wyzwala radość, wolność, zadowolenie. W celu przeprowadzenia prawidłowej innowacji istotne jest stosowanie metod i technik aktywizujących przy jednoczesnym ograniczaniu metod podających Opracowane we właściwy sposób zajęcia będą zachęcały dzieci do samodzielności
w rozwiązywaniu problemów, uczyły współpracy w grupie, wzrośnie wiara
we własne możliwości. Odpowiednio dobrane metody i formy pracy mają rozwijać indywidualne zdolności, zainteresowania dzieci, pozwolić na osiąganie sukcesów motywujących do dalszej pracy.

Wizja dziecka w koncepcji Froebla rozszerza się na uniwersalną koncepcję dzieciństwa. Dziecko  – według Froebla – jest niepodzielną i indywidualną całością, która ma swoje myśli, uczucia, swoją fizyczność i związki z innymi. Dziecko jest wartościowym aktywnym podmiotem i kreatorem własnego rozwoju.

Pierwsze doświadczenia edukacyjne dziecka mają – zdaniem F. Froebla – decydujące znaczenie nie tylko jego późniejszych osiągnięć , ale również wywierają wpływ na kondycję i rozwój społeczeństwa jako całości.

Czynności podejmowane przez dzieci w przedszkolu będą obejmowały: zabawę swobodną w sali i w plenerze, zabawę kierowaną o charakterze dydaktycznym z wykorzystaniem darów natury i innych środków dydaktycznych, działania badawcze, zajęcia dydaktyczne realizowane pod postacią zajęć
w Porannym kole, i Aktywności zabawowo – zadaniowej w grupach, twórcze prace ręczne, prace ogrodowe i kuchenne, aktywność na powietrzu, czynności organizacyjne i rekreacyjno – zdrowotne, wycieczki oraz wyjścia terenowe. Wszystkim tym działaniom towarzyszy recytowanie wierszyków, śpiew, prowadzenie rozmów i aktywność ruchowa.

Zajęcia odbywać się będą cztery razy w tygodniu. Do wprowadzenia innowacji zastosowane będą metody poszukujące i praktyczne, wyzwalające inwencję twórczą, stwarzające właściwe warunki do rozwoju. Obejmować one będą metody i formy pracy oparte na :

• pokazie
• obserwacji
• działaniach własnych dzieci
• samodzielnych doświadczeń
• rozwiązywaniu zadań według własnego pomysłu
• spontanicznej, swobodnej aktywności dziecka
• różnorodnych zabawach

Koncepcja pedagogiczna F. Froebla oparta jest na założeniu, że każde dziecko jest niepowtarzalną indywidualnością, częścią pewnej większej społeczności i całego świata. Każde przejawia potrzebę ruchu, działania twórczego, upodobanie do muzyki, śpiewu i wspólnej zabawy, ma potrzeby, które należy pomóc mu zaspokajać.Aktywność zabawowa określana jest jako najważniejszy czynnik rozwoju dziecka.

Siła koncepcji tkwi w uznaniu, że  podstawową forma aktywności dziecka jest zabawa, która powinna być odpowiednio zorganizowana

Froebel zaproponował odpowiednie przedmioty, które nazwał darami, służące do rozwijania wszechstronnej osobowości dziecka, odpowiednie dla trzech okresów przedszkolnych (okres kuli, walca i sześcianu). W pierwszym okresie dzieci otrzymują piłkę jako kulę, w drugim walec, a w trzecim klocki o kształcie sześcianu. (dary-zabawki)     

Formy organizacyjne

Dzień przedszkolny jest wypełniony rozmaitymi zajęciami, które określane są jako formy organizacyjne przedszkola. Należą do nich: zabawa, zajęcia dydaktyczne, czynności o charakterze pracy, spacery, wycieczki, sytuacje okolicznościowe, uroczystości przedszkolne.

Zabawa

Wiek przedszkolny jest zasadniczym okresem rozwoju zabawy. Zasadniczym kryterium rozróżniania zabawy od nie zabawy jest swobodny
i nieprzymuszony wybór tej formy aktywności. Gdy aktywność zabawową inicjuje nauczyciel, wówczas zabawę nie określa się zabawą , ale uczeniem poprzez zabawę. Współczesny angielski psycholog David Whitebread wyróżnia pięć rodzajów zabaw dowolnych. Są to: zabawy przedmiotami (manipulacyjna, koszyk skarbów, heurystyczna i badawcza), zabawy w role, zabawy ruchowe, zabawy symboliczne oraz gry i zabawy z regułami. Klasyfikacja ta jest wiodąca dla współczesnej pedagogiki ferblowskiej.

Zabawy przedmiotami

Manipulowanie i badanie

Poznanie przedmiotów w otoczeniu nie jest możliwe jedynie na podstawie ich oglądania. Przedmioty mają różne cechy strukturalne , które dziecko powinno poznawać wszystkimi zmysłami, między innymi dotykiem. Ten ważny dla dziecka zmysł wzmacnia aktywność innych zmysłów i odgrywa szczególną rolę w tworzeniu wyobrażeń. Dziecko musi dotykać, składać, rozkładać, przesuwać, potrząsać, przez manipulację zdobywać doświadczenia. Dopiero wtedy zdobywa doświadczenia i może osiągnąć coraz większą sprawność w tym zakresie. Potrzeby dzieci mogą być częściowo zaspokojone poprzez organizację przestrzeni i dostarczenie środków do manipulowania i eksplorowania. Dla dzieci najprzyjemniejszym tworzywem do zabaw manipulacyjnych jest piasek, szczególnie duża ilość. Dlatego w przedszkolu freblowskim proponuje się by na stałe  w kąciku badawczym bya mini piaskownica i miska albo też pojemnik do zabaw z wodą, pojemniki, konewki czy foremki podobnie w ogrodzie przedszkolnym. Piasek można zastąpić masą plastyczną czy gliną. Aby nadać zabawie bardziej edukacyjny charakter należy zaopatrzyć dzieci w narzędzia pomiarowe: lupy, pęsety, nożyki, deski, pojemniki, konewki.

Koszyk skarbów

Celem zabawy jest dobrowolne i swobodne manipulowanie oraz badanie właściwości przedmiotów zgromadzonych w koszyku, poznanie ich cech jakościowych i ilościowych, doskonalenie zmysłów. Zabawa z wykorzystaniem koszyka jest przeznaczona dla dzieci od 1 do 4 roku życia. Później zmienia się
w zabawę heurystyczną. Koszyk, to w większości zgromadzony materiał naturalny. Umieszczone w nim przedmioty oddziaływują na dziecięce zmysły. Mogą to być: drewniane łyżki, drewniane wałki, pędzelki kuchenne, trzepaczka, różne skrawki materiału o różnej strukturze, wstążki, puszki po herbacie, słoiki
z nakrętkami, cytryny, sznury korali, miękka folia, piłeczki, klucze, kamienie, muszelki, garnuszki, którymi dziecko bawi się swobodnie, ogląda, bada, otwiera, wrzuca, zakręca.

Zabawa heurystyczna

Zabawa ta przeznaczona jest dla dzieci starszych 3-4 letnich. Zabawa ta odbywa się z dala od typowych kącików zabaw. Ideą tej zabawy jest odkrywanie działania przedmiotów i poznawanie ich cech. Dzieci dostają zróznicowane jakościowo i ilościowo materiały, którymi bawią się zupełnie samodzielnie bez ingerencji dorosłego, by jak najwięcej samodzielnie badały, myślały
i rozwiązywały pojawiające się problemy. Zabawa heurystyczna pozwala na realizowanie wielu naturalnych potrzeb dziecka, głównie potrzeb poznawczych. Jedną z takich potrzeb jest potrzeba stałości ,ujawniająca się w upodobaniu do wkładania i wyjmowania przedmiotów. Dlatego zgromadzone przedmioty należy umieszczać w oznaczonych workach i zawieszać je na wieszakach. W dwóch rodzajach worków mogą być przedmioty małe i duże. W dużych mogą znajdować się puszki po herbacie, tekturowe pudełka, tuby, pojemniki, pudełeczka, koszyczki, łyżki, chochle, wałki, trzepaczki itp. Mniejsze mogą być umieszczone w mniejszych workach. Mogą być: korki, kołki drewniane, klucze, korale, drewniane i metalowe uchwyty kuchenne, muszle, pokrywki, nakrętki.

Zabawy w role

To niezwykle ważne dla rozwoju dziecka zabawy znane jako tematyczne lub udawane. Związane są z podziałem ról, działaniem w zespołach, przebieraniem i odgrywaniem ról realnych bądź fikcyjnych. Podczas tych zabaw występuje współdziałanie i socjalizacja, pojawiają się narracje i bogactwo treści językowej. Aby zaspokoić tę dziecięcą potrzebę, konieczne będzie stworzenie kącika teatralnego, w którym będą stroje do przebierania się, rekwizyty, kukiełki, pacynki, akcesoria wykorzystywane w pracy różnych zawodów.

Zabawy ruchowe

Ten rodzaj zabaw rozwija całe ciało dziecka, a szczególnie koordynację wzrokowo – ruchową i jest ważny w budowaniu siły i wytrzymałości dzieci. Wszystkie formy ruchu są potrzebne gdyż uczą kontroli agresji, dają radość
i ogólne korzyści dla zdrowia. Wpływają na rozwój społeczno – emocjonalny, wzmacniają więzi z członkami rodziny i kolegami oraz działają wyzwalająco.  Zabawy ruchowe obejmują także doskonalenie motoryki małej, czyli sprawności manualnych.     Do takich należą twórcze prace reczne szczególnie: konstruowanie, modelowanie, perforowanie papieru, wyszywanie.

Zabawy symboliczne

Ten rodzaj zabawy wspiera rozwój zdolności wyrażania własnych pomysłów, uczuć i doświadczeń. Dzieci lubią wierszyki, żarty słowne, wyliczanki, rymowanki, tworzą własne słowa, nucą piosenki. Zabawa symboliczna ujawnia się także w rysowaniu, które łączy się również z pisaniem. Dzieci aby wyrazić znaczenia, posługują się w rysunku symboliczną reprezentacją, stosując przy tym znaki, kody, skróty myślowe. W edukacji freblowskiej niezwykle ważne jest używanie symboli, odczytywanie ich
i tworzenie własnych reprezentacji, symboliczne przedstawienie treści bajek za pomocą darów, tworzenie obrazków, mozaik, patyczków, pierścieni i punktów, układanie liter, cyfr czy różnych budowli.

Gry i zabawy z regułami

Do zabaw takich należą: gry ruchowe, ściganie się, zabawa w chowanego, rzucanie i łapanie, a także gra w karty, gry planszowe, komputerowe i inne aktywności ruchowe z regułami. W toku takich zabaw dzieci rywalizują, a także uczą się dzielenia, czekania na swoą kolejkę, rozumienia perspektywy innych.

Zajęcia dydaktyczne

Spotkania w porannym kole

         Nauczyciel wychowania przedszkolnego codziennie organizuje aktywności mające na celu budowanie wiedzy dzieci i nabywanie przez nie kompetencji językowych. Wspieranie aktywności plastycznej, matematycznej, badawczej, muzycznej, zdrowotnej czy zintegrowanej.

Rozpoczęcie zajęć

         Zajęcia dydaktyczne zwane „Porannym kołem” powinny odbywać się regularnie, codziennie rano po śniadaniu. Zaleca się, by od początku kształtować u dzieci umiejętność skupienia koncentracji na słuchaniu drugiej osoby. Można to uczynić, wprowadzając rytuał przechodzenia przez hula- hop, zbudowana bramę, by symbolicznie dzieci przechodziły ze swiata codzienności do swiata spotkań w kole.

Układ kołowy

        Zajęcia w kole są przeznaczone dla całej grupy dzieci. W organizacji tych zajęć niezwykle ważne wydaje się to, by w czasie ich trwania dzieci siedziały na krzesełkach ustawionych w kształcie kola lub po turecku w kole czy tez w małych grupach.

Techniki wyciszenia i koncentracji

         W dzisiejszych czasach, gdy pośpiech jest nieodłącznym towarzyszem człowieka,  małe dzieci mają problemy z koncentracją. Kłopoty polegają na braku kontaktu wzrokowego ze swoim rozmówcą.  Z tych powodów należy stosować techniki wyciszania i koncentracji. Jest to ważne szczególnie w Porannym kole. Celem takich działań będzie nauka skupienia uwagi na rzeczach ważnych, nauka obdarzania drugiej osoby uwagą i szacunkiem.

Pokaz nauczyciela

    W trakcie zajęć w Porannym kole na środku powinien stać stolik, na którym są ustawiane schematyczne konstrukcje z klocków (darów) ilustrujące treść bajek lub pomoce przy omawianiu treści matematycznych.

Bycie w roli

    Bardzo ważne jest, by przydzielać dzieciom role i wspierać je w ich przyjmowaniu. Jak najczęściej wykorzystywać to, że nie tylko nauczyciel jest osobą przekazującą wiedzę, ale może być nim inne dziecko, pomocnik, ekspert. Można używać pewnych pozytywnych etykiet takich jak : Architekt, Mistrz, Asystent czy projektant. Architekt może budować dom wg wzoru, a inne dzieci mogą obserwować, czekać, przez co ćwiczą cierpliwość.

Rozwijanie pamięci

    Zabawy zaleca się aby były połączone z recytowaniem wierszyków, które należy utrwalać kilkakrotnie na kolejnych zajęciach, lub w toku zajęć indywidualnych.

Integracja treści

Propozycje metodyczne należy wzbogacać i rozbudowywać. W miarę możliwości należy praktykować metodę projektów, wychodzić na lekcje leśne, wyprawy terenowe, korzystać z otoczenia społeczno – przyrodniczego
i środowiska kulturowego.

Zajęcia matematyczne

Wszystkie dary – czy to naturalne, czy freblowskie pomoce – są doskonałym materiałem do ilustrowania zagadnień matematycznych. Umożliwiają poznawanie cech jakościowych przedmiotów, budowanie pojęć matematycznych dotyczących wielkości, kształtu, ciężaru, długości, odległości. Służą także do poznawania związków i relacji ilościowych. Umożliwiają szybsze przechodzenie od myślenia konkretno-wyobrażeniowego do abstrakcyjnego.

Tworzenie ornamentów

Do tworzenia ornamentów służą dary 3-10. W ich budowaniu wykorzystuje się dziecięce upodobanie do powtarzania. Powtarzanie jest punktem wyjścia
w procesie przechodzenia na wyższy poziom reprezentacji – z poziomu enaktywnego na poziom wizualny, ujawniający poprzez odtwarzanie znanych kształtów, motywów, zdobień itp. F.Frobel i jego kontynuatorzy wykorzystując te prawa proponują dzieciom budowanie kształtów piękna czyli ornamentów pasowych lub kołowych.

Zajęcia w grupach

Podział na grupy

    Zajęcia grupowe odbywają się przeważnie po spotkaniu w Porannym kole lub zamiast niego. W każdym tygodniu skład grupy ulega zmianie. Dzieci przez to mają okazję doświadczać różnych emocji w związku z tym, że pracują i działają z różnymi osobami w kilku, w trzech lub czterech grupach jednocześnie.

Aktywność grupy i materiały do pracy w grupach

    Aktywność w grupach jest realizowana po zajęciach w Porannym kole lub zamiast nich. Grupa może pracować cały tydzień w nie zmienionym składzie metodą stacyjna, przesuwając się w ciągu kolejnych dni do następnych kącików. Codziennie można porównywać prace i doświadczenia wszystkich grup.

Aktywność w grupie

    Dzieci, które siadają do stolika, oglądają przygotowane dla nich materiały, badają je, odczytują przygotowane dla nich instrukcje, które przedstawiają
w formie zakodowanej, czym mają się zająć.

Integracja nauczyciela

   Praca każdej grupy ma charakter samodzielny, a nauczyciel stara się kierować poczynaniami dzieci, stwarza im okazję do samodzielnego myślenia
i wnioskowania.

Zakończenie pracy

    Po zakończeniu pracy grupa sprząta swoje stanowisko. Grupa zabawy z darami składa zabawki do pudełek i odkłada je na miejsce. Grupy pracujące w kąciku twórczym i gospodarczym powinny dokładnie posprzątać , odkładając przybory na miejsce i wytrzeć stoliki pod kontrolą personelu.

Twórcze prace ręczne

          F.Frobel uważał, że poza kontaktem z darami naturalnymi i edukacyjnymi dziecko powinno mieć także kontakt z materiałami, które przekształca w inną postać, nadaje im nową wartość i zmiana ta pozostaje trwała. Z tego względu Frobel proponował dzieciom szereg usystematyzowanych twórczych prac ręcznych. Tak jak dary są ponumerowane, również twórcze prace ręczne mają swoją numerację. 1. rysowanie, 2.malowanie, 3. modelowanie w piasku, plastelinie i glinie, 4.perforowanie papieru, 5.składanie papieru, 6.drukowanie stemplem, 7.szycie, wyszywanie, haftowanie, 8.wycinanie i tworzenie wycinanek, 9.wyplatanie(koszykarstwo) z papieru, 10.konstruowanie z różnych materiałów oraz tworzyw naturalnych, 11.tworzenie wzorów.  Frobel nie obawiał się przy tym o korzystanie przez małe dzieci z przedmiotów, które są uznawanie za niezbyt bezpieczne, takie jak: igły, nożyczki, szydło. Mało znane narzędzia, przybory czy przedmioty np. pędzel, młotek szydło, gwoździki.

Prace w ogródku i ogrodzie przedszkolnym

      Ogródek przedszkolny jest nieodłącznie kojarzony z edukacją freblowską. Feroebel poza podkreśleniem znaczenia zabawy, wręcz żądał, by dziecko miało rzeczywisty kontakt z przyrodą i było zaznajamiane z pracami domowymi. Relacje dziecka z przyrodą można kształtować w toku prostych czynności związanych z pielęgnacją roślin w ogródku przedszkolnym w sali lub na zewnątrz.

Prace gospodarcze

     Z ogrodem niepodzielnie związana jest kuchnia i współudział dzieci
w przygotowywaniu zdrowych posiłków, przetworów na zimę, przekąsek, tradycyjnych potraw. Nie mniej ważne jest zapoznanie dzieci z kulturą przyjmowania gości i praktykowanie sprzatania po zakończonych czynnościach.

VI. EWALUACJA

Aby sprawdzić skuteczność innowacji – jakie ona przyniosła korzyści, użyte będą następujące narzędzia ewaluacyjne:

• rozmowy z rodzicami, nauczycielami
• obserwację
• wytwory prac dzieci
• analiza kart pracy dzieci
• ocena i opinia dyrektora przedszkola
• album prac dzieci
• ankieta dla rodziców

Badanie dokonane zostanie wśród dzieci biorących udział w zajęciach organizowanych w oparciu o opracowaną innowację na zakończenie roku szkolnego. Ewaluacji zostaną poddani także rodzice badanych dzieci oraz nauczyciele pracujący z innowacją. Wyniki ewaluacji posłużą do sformułowania wniosków do dalszej pracy z wykorzystaniem metody Froebla.

Opracowały:

Agnieszka Dominiczak

Ewelina Narwojsz

Patrycja Raczkowska – Oziębała