Dzień Dobry „Liski” 🙂 Wyspaliście się? Śniadanko zjedliście? Ząbki umyliście? Ubraliście się? Jeśli tak, to możemy zacząć działać 😉
1. Posłuchajcie wierszyka.
,,Pisanki” D. Gellner
Patrzcie, ile na stole leży pisanek!
Każda ma oczy malowane, naklejane.
Każda ma uśmiech kolorowy
i leży na stole grzecznie,
by się nie potłuc przypadkiem
w dzień świąteczny.
Ale pamiętajcie!
Pisanki nie są do jedzenia!
Z pisanek się wyklują
Świąteczne życzenia.
Powiedzcie rodzicom:
– o czym był wierszyk?
– co to są pisanki?
– jakie były pisanki w wierszu?
– czy pisanki jemy w święta?
– a co z nimi robimy?
2. Posłuchajcie historii wielkanocnego jajka.
Jak niejedna tradycja wiązana obecnie z chrześcijaństwem, zdobienie jaj ma swe źródła w pogańskich praktykach. Korzeniami sięga nawet 5 tys. lat wstecz (tak datuje się pisanki znalezione w Asyrii). Znali je starożytni Egipcjanie, Chińczycy, Rzymianie i Persowie. Najprawdopodobniej to tym ostatnim zawdzięczamy wprowadzenie pisanek do kultury chrześcijańskiej. Nasza rodzima, najstarsza pisanka datowana jest na X wiek i została znaleziona w okolicach Opola.
Te najstarsze były przyozdabiane „magicznymi” symbolami. Nie były dekoracją. Miały odstraszać złe moce, stać na straży domostw, szczęścia i zdrowia ich mieszkańców. Zapewniały urodzaj, płodność, powodzenie w miłości. Chroniły przed urokami. Zakopywano je przy wejściach do domu i do pozostałych budynków gospodarczych. Dawano je zwierzętom, by były zdrowe i płodne. W wodzie, w której były skorupki pisanek, myto noworodka, co miało zapewnić mu zdrowie.
Pokruszone skorupki rozsypywano na strzechach, by chronić dom przed uderzeniem pioruna. Pisanki miały ścisły związek z wiosennym przesileniem oraz pogańską tradycją święta zmarłych (zwyczaj składania ich na grobach spotykany jest współcześnie). Jajko od zawsze symbolizowało siłę życiową, chaos, wszechświat, odrodzenie. Jest symbolem nieśmiertelności, nieprzemijalności.
Zdobienie jaj to misterne zajęcie, wymagające niemałych zdolności plastycznych, precyzji i delikatności. W dawnej tradycji było zarezerwowane wyłącznie dla kobiet. Panowie musieli trzymać się z dala, zarówno od nich, jak i od izby, w której były malowane. Dziś największą „radochę” z malowania jajek mają dzieci. Nie należy więc im jej odbierać. Wręcz przeciwnie, wykorzystajmy ten zapał do wspólnego spędzenia czasu, wesołej zabawy i przemycenia kilka słów o tradycji.
3. Poznajcie kilka tradycji związanych z pisankami.
Szczególnym i bardzo ważnym momentem śniadania wielkanocnego jest dzielenie się jajkiem ze święconki. Ma to ten sam wymiar, co dzielenie się opłatkiem w czasie Wigilii.
Pisanka była zawsze symbolem sympatii, a nawet gorącego uczucia. Kawaler obdarowywał nią wybrankę swego serca, licząc na ciepłe przyjęcie i taki sam prezent dla siebie. Malowanymi jajkami obdarowywano również członków rodziny, chrzestne dzieci, przyjaciół, by okazać im w ten sposób swą sympatię i życzliwość.
Kolorowe jajka mogą być również pretekstem do zabawy. Możemy przy wielkanocnym stole rozbijać je wspólnie jedno o drugie i sprawdzać czyje jest najmocniejsze (za każde cudze rozbite możemy pobierać nagrodę, np. małe czekoladowe jajeczko).
4. Poznajcie rodzaje pisanek.
W zależności od techniki zdobienia, świąteczne jajka mają w Polsce różne nazwy:
Drapanki – powstają przez drapanie ostrym narzędziem zewnętrznej barwionej powłoki jajka, technika spotykana głównie w Polsce i Austrii.
Kraszanki (zwane też malowankami lub byczkami) – powstają przez gotowanie jajka w wywarze barwnym, dawniej uzyskiwanym wyłącznie ze składników naturalnych.
Używano roślin, które pozwalały na uzyskanie różnych kolorów:
brązowy (rudy): łupiny cebuli,
czarny: kora dębu, olchy lub łupiny orzecha włoskiego,
żółtozłocisty: kora młodej jabłoni lub kwiat nagietka,
niebieski: płatki kwiatu bławatka,
fioletowy: płatki kwiatu ciemnej malwy,
zielony: pędy młodego żyta lub listki barwinka,
różowy: sok z buraka.
Pisanki – mają różnobarwne desenie. Powstają przez rysowanie (dawniej: pisanie) na skorupce gorącym roztopionym woskiem, a następnie zanurzenie jajka w barwniku. Jako narzędzi do pisania używano szpilek, igieł, kozików, szydeł, słomek i drewienek. Pisanki wykonywane w regionie Białegostoku wykonywane były albo bez narzędzi, poprzez nakrapianie wosku na jaja albo poprzez nanoszenie prostych elementów graficznych rozgrzanym końcem świecy. Zdarzały się też przypadki używania narzędzi takich jak słomki, patyki, czy dętki z opon rowerowych.
Oklejanki (naklejanki) – są przyozdobione sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru, tkaniny, również nicią lub włóczką wełnianą itp.
Nalepianki – popularne zwłaszcza w dawnym województwie krakowskim i w okolicach Łowicza. Powstaje przez ozdabianie skorupki jajka różnobarwnymi wycinankami z papieru.
Ażurki – pisanki ażurowe – są wykonywane z wydmuszek jaj kurzych, kaczych, gęsich i strusich. Technika polega na nawiercaniu w skorupce otworów przy pomocy wiertarki i malutkiego wiertła, miniszlifierki, piaskarki, turbiny dentystycznej, frezarki CNC. Wydmuszka z nawierconymi wzorami jest malowana najczęściej farbą akrylową.
Dziś do kolorowania najczęściej używamy specjalnych farbek. Choć łupiny z cebuli nadal są bardzo popularne.
Coraz chętniej nalepiamy na jajka gotowe obrazki, specjalne kalkomanie.
Dzieci do tworzenia swych arcydzieł używają zwykłych farb albo świecowych kredek. Co zrozumiałe, bardzo popularne jest wśród nich malowanie jajek mazakami.
5. Z czego wykonujemy pisanki?
Z jaj jakich ptaków? (kury, kaczki, gęsi, strusia)
Popatrzcie na zdjęcie. Przedstawia jajka ptaków gospodarskich. Jakie znacie ptaki wiejskie?
To są jajka (od lewej strony kolejno): przepiórki, kury zielononóżki, kaczki, indyka, gęsi, strusia.
Jakiego ptaka jajko jest najmniejsze?
Jakiego ptaka jajko jest największe?
Ile jest jajek na zdjęciu?
Jakiego ptaka jest 3. jajko licząc od prawej strony?
Jakiego ptaka jest 4. jajko licząc od lewej strony?
6. Analiza i synteza słuchowa wyrazów.
Podzielcie słowo „jajko” na sylaby.
Podzielcie słowo „jajko” na głoski.
Jaka głoska jest na początku w słowie „jajko”?
Powiedzcie teraz rodzicom kilka przykładów słów, które rozpoczynają się głoską j… A teraz kilka przykładów z głoską j na końcu słowa… Teraz powiedzcie kilka przykładów z głoską j w środku słowa.
Wymówcie głoskę j krótko…, a teraz długo… Jaką jeszcze głoskę było słychać dodatkowo, gdy wybrzmiewaliście głoskę j długo? (i)
Czy głoska j jest spółgłoską, czy samogłoską? (spółgłoską)
Jakim kolorem będziemy ją oznaczać? (niebieskim)
7. Poznanie zapisu graficznego głoski j.
Poznajcie literę J, j – dużą i małą, drukowaną i pisaną.
Zwróćcie uwagę, jak piszemy te litery. Napiszcie je palcem w powietrzu, po śladzie, przed ekranem monitora.
8. Zabawa ruchowa
Wstańcie i poruszajcie się przy piosence.
https://www.youtube.com/watch?v=U7Bcg8GgfsA
9. Praca w Kartach Pracy (cz.3).
Otwórzcie książeczki na stronie 72. Przyjrzyjcie się obrazkowi. Wskażcie na obrazku to, co w swojej nazwie ma głoskę j.
Przeczytajcie tekst znajdujący się pod obrazkiem.
Wykonajcie zadania na str. 73 – 75 zgodnie z poleceniami.
Piszcie litery pomału, utrzymując się w liniach.
Miłego dnia 🙂
Renata Hływa
Źródło:
parenting.pl
wikipedia.pl
google.com
youtube.com
W. Żaba – Żabińska, „Kolorowy start z plusem. Karty Pracy”, cz.3, wyd. mac Edukacja