Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne, pod kątem realizacji głoski „r”

Dzień dobry Dzieci ! Dzień dobry Rodzice! Przed nami kolejne dni naszych wirtualnych spotkań 🙂

R” jest głoską, która bardzo często sprawia kłopot nie tylko dzieciom,
ale i dorosłym.
W mowie dziecka pojawia się zwykle pod koniec czwartego, niekiedy około 5-6 roku życia, a czasami nawet dopiero u 7-latków.
Przy wymowie głoski „r”:
czubek języka wibruje przy górnych dziąsłach
boki języka przylegają do wewnętrznych powierzchni górnych zębów i dziąseł.
,,R” może być zamieniana na łatwiejsze do wymowy głoski lub deformowana (nieprawidłowo wymawiana).
Częstą przyczyną problemów z realizacją tej głoski jest niewystarczająca
sprawność ruchowa języka, który nie wykonuje ruchów wibracyjnych.
Aby wspomóc dziecko w przypadku trudności z „r” możemy wykonywać poniższe ćwiczenia przygotowujące narządy mowy do realizacji głoski.
Ćwiczenia wymagają długich czasowo oraz dokładnych, wielokrotnych powtórzeń.

  1. Ćwiczenia narządów artykulacyjnych.
    Poniższe ćwiczenia wykonujemy kilkakrotnie każde.
    – kładziemy język swobodnie w jamie ustnej tak, aby jego boki dotykały
    zębów trzonowych,
    – wysuwanie szerokiego języka z ust – łopata,
    – kląskanie czubkiem języka o podniebienie twarde, od
    najwolniejszych uderzeń po najszybsze – konik, – wielokrotne odrywanie języka przyklejonego całą powierzchnią
    do podniebienia – mlaskanie,
    – szybko unosimy i opuszczamy język do górnych i dolnych zębów
    przy szeroko otwartych ustach!
    – liczymy językiem zęby dolne i górne,
    – „malujemy” językiem podniebienie od zębów w kierunku
    gardła,
    – „rysujemy” na podniebieniu różne figury geometryczne,
    – „ostrzymy” czubek języka o górne zęby przy szeroko otwartych
    ustach,
    – masujemy język, wysuwając go i wsuwając przez lekko zbliżone
    zęby.
  2. Powtarzamy coraz szybciej wyrażenia i zbitki głoskowe.
    – lelum polelum
    – hopla hop
    – patataj patataj
    – nalapatada
    – nolopotodo
    – nelepetede
    – nuluputudu
    – nylypytydy
    – tat tedat
    – ente dente
    – ble, bla
    – tla, tlo, tlu
  1. Dziąsłowa wymowa głosek.
    Ćwiczenia polegają na coraz szybszym wypowiadaniu głosek (t, d, n)
    dotykając czubkiem języka nie zębów (jak dzieje się to przy normalnej
    artykulacji), a wałka dziąsłowego!
    Przy wykonywaniu ćwiczeń pamiętamy również, że usta powinny być otwarte, a broda nieruchoma!

tttttt…
ddddd…
nnnnn…
td td td td td…
tdn tdn tdn …
tdt tdt tdt tdt…
tda tda tda tda…
tdo tdo tdo…
tdu tdu tdu…
tde tde tde…
tdy tdy tdy…
dda dda dda…
ddo ddo ddo…
ddu ddu ddu…
dde dde dde..
ddy ddy ddy …
atda otdo utdu etde ytdy….
adda oddo uddu edde yddy…
atd otd etd utd ytd…
add odd edd udd ydd…
deda dedo dedu dede…

  1. Wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
    Próby naśladowania odgłosów, zaczynając od szeptu:
    – trla, trlo, trle, trlu, trly,
    – śpiewu ptaków – tri li li,
    – gry na trąbce – tra ta ta, tru tu tu, tre te te,
    – karabinu – tr tr tr, dr dr dr,
    – psa – wrr, wrr, wrr,
    – traktora – tur tur tur, tyr tyr tyr, pyr pyr pyr,
    – odlotu ptaków – fru, fru, fru,
    – wróbli – ćwir, ćwir,
    – zatrzymywania konia – pr, pr,
    – świnki – chrum, chrum,
    – chrapania – chr, chr, chr,
    – tramwaju – dryń, dryń,
    – chrupania – chrup, chrup,
    – szorowania – szuru, szuru,
    – zapalania światła – pstryk,
    – łamania gałęzi – trach.
    – zimna – brr, brr,
    – ruszającego motocykla – brum, brum,
    – parskania konia – prr, prr.

Jeżeli wypowiedzenie niektórych grup sprawia dziecku kłopot, należy je
pominąć we wstępnym etapie terapii i wrócić do nich w późniejszym czasie, po uzyskaniu większej sprawności czubka języka. Nie należy wywoływać głoski na siłę, ponieważ można doprowadzić do błędnej artykulacji.

Źródło
Chrzanowska A., Szoplik K., Zabawy i ćwiczenia logopedyczne.
Internet.
Rodak H., Uczymy się poprawnie mówić.
Wasilewicz G., Zanim powiem r…